พาชมนิทรรศการจากการรถไฟไทย วันเด็กแห่งชาติ 2568

รถจักรไอน้ำ ขบวนที่ 165 ของการรถไฟไทย เป็นหนึ่งในรถจักรไอน้ำที่ได้รับความนิยมและมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ของประเทศไทย โดยเฉพาะในด้านการพัฒนาระบบการขนส่งทางรางในช่วงแรกเริ่มของประเทศ ความเป็นมาของรถจักรไอน้ำนี้สามารถสรุปได้ดังนี้:

1. ความสำคัญของรถจักรไอน้ำในประวัติศาสตร์ไทย

รถจักรไอน้ำเข้ามามีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาการขนส่งทางรางในประเทศไทยตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19 ซึ่งเป็นช่วงที่ระบบรถไฟไทยเริ่มต้นขึ้น รถจักรไอน้ำถูกใช้งานอย่างแพร่หลายทั้งในการขนส่งสินค้า การเดินทางของผู้โดยสาร และการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ โดยช่วยเชื่อมโยงพื้นที่ชนบทกับเมืองสำคัญต่าง ๆ

2. ลักษณะและประวัติของขบวนที่ 165

• รุ่นและที่มา: รถจักรไอน้ำขบวน 165 เป็นหนึ่งในรถจักรไอน้ำที่นำเข้าจากต่างประเทศ (เช่น ประเทศอังกฤษหรือญี่ปุ่น) ซึ่งในอดีต การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ได้นำเข้ารถจักรไอน้ำรุ่นต่าง ๆ มาประจำการเพื่อรองรับความต้องการในยุคที่การเดินรถไฟเริ่มต้นอย่างจริงจัง
• การออกแบบ: ขบวนที่ 165 มีโครงสร้างที่แข็งแรง ทนทาน และสามารถใช้งานได้ดีในสภาพภูมิประเทศของประเทศไทย ทั้งพื้นที่ราบและพื้นที่ลาดชัน
• การใช้งาน: รถจักรไอน้ำขบวนนี้มักถูกใช้งานในเส้นทางที่สำคัญ เช่น กรุงเทพฯ ไปยังเมืองใหญ่ในภูมิภาคต่าง ๆ โดยเฉพาะในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และช่วงหลังสงคราม

3. การเกษียณและการอนุรักษ์

• หลังจากยุคของรถจักรดีเซลเข้ามาแทนที่ในช่วงกลางศตวรรษที่ 20 รถจักรไอน้ำส่วนใหญ่ รวมถึงขบวนที่ 165 ได้ถูกปลดระวางจากการใช้งานประจำ
• อย่างไรก็ตาม การรถไฟแห่งประเทศไทยได้เก็บรักษารถจักรไอน้ำบางส่วนไว้เป็นที่ระลึกและเพื่อการอนุรักษ์ ขบวนที่ 165 เป็นหนึ่งในรถจักรไอน้ำที่ยังคงสภาพดีและมักถูกนำมาแสดงในกิจกรรมสำคัญ เช่น การเดินขบวนรถไฟพิเศษในโอกาสวันชาติหรือวันเฉลิมพระชนมพรรษา

4. บทบาทในปัจจุบัน

ในปัจจุบัน รถจักรไอน้ำขบวนที่ 165 ถือเป็นส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรมและอุตสาหกรรมของไทย รถจักรเหล่านี้มีบทบาทในการส่งเสริมการท่องเที่ยว โดยมักถูกนำมาจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์รถไฟไทย หรือใช้ในการจัดขบวนรถไฟท่องเที่ยวพิเศษในเส้นทางประวัติศาสตร์ เช่น เส้นทางกรุงเทพฯ – อยุธยา

การอนุรักษ์และการใช้งานรถจักรไอน้ำขบวนนี้ยังสะท้อนถึงความสำคัญของการคงไว้ซึ่งประวัติศาสตร์และพัฒนาการของระบบรางในประเทศไทยในฐานะหนึ่งในรากฐานของการพัฒนาประเทศ ซึ่งหน่วยธุรกิจเทคโนโลยีวิศวกรรมระบบราง – Rail Technology and Engineering Business Unit (RTE) จากบริษัท เวสท์โคสท์ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด ก็ได้มีส่วนร่วมในการสนับสนุนด้านงานซ่อมบำรุงระบบราง